बारावी भूगोल नकाशावरील प्रश्न (भाग- 1)
1) दिलेल्या नकाशा /आलेख / आकृतीचे निरीक्षण करून त्या खालील प्रश्नांची उत्तरे लिहा
1.
आलेखातील निळी व काळी या रेषा काय दर्शवितात ?
उत्तर- आलेखातील निळी रेषा जन्मदर व काळी रेषा मृत्यूदर दर्शविते.
2. आलेखातील दाखविलेला हिरवा भाग काय
दर्शवितो ?
उत्तर- आलेखातील हिरवाभाग लोकसंख्येची नैसर्गिक वाढ दर्शवितो.
3. आलेखात दाखविलेला निळा भाग काय
दर्शवितो ?
उत्तर- आलेखात निळा भाग लोकसंख्येची नैसर्गिक घट दर्शवितो.
4. कोणकोणत्या टप्प्यात जन्मदर हा
मृत्यूदरापेक्षा अधिक आहे.
उत्तर- पहील्या
व चौथ्या टप्प्यात जन्मदर अल्पप्रमाणातच जास्त आहे, परंतु दुसऱ्या व तिसऱ्या
टप्प्यात जन्मदर मृत्यूदरापेक्षा अधिक आहे.
5. कोणकोणत्या टप्प्यात जन्मदर हा
मृत्यूदराएवढाच आहे ?
उत्तर- आलेखात चौथ्या व पाचव्या टप्प्यात जन्मदर
व मृत्यूदर दर्शविणाऱ्या रेषा एकमेकास स्पर्श करतांना दिसत आहेत. म्हणजेच चौथ्या व
पाचव्या टप्प्यात जन्मदर व मृत्यूदरा ऐवढा आहे.
6. कोणत्या टप्प्यात मृत्यूदर हा
जन्मदरापेक्षा अधिक आहे ?
उत्तर- आलेखात पाचव्या टप्प्यात मृत्यूदर
दर्शविणारी रेषा ही जन्मदर दर्शविणाऱ्या रेषेच्या वर दिसत आहे. त्यामुळे पाचव्या टप्प्यात मृत्यूदर हा
जन्मदरापेक्षा अधिक आहे असे म्हणता येईल.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2)
1) आकृती काय दर्शविते.
–
उत्तर- आकृतीत जन्मदर
व मृत्यूदरातील तुलना दर्शवीत आहे.
2) जन्मदरापेक्षा मृत्युदर जास्त
असल्यास लोकसंख्येवर काय परिणाम होईल.
उत्तर- लोकसंख्या कमी होईल.
3) मृत्यूदरापेक्षा जन्मदर जास्त असल्यास लोकसख्येवर
काय परिणाम होईल.
उत्तर- मृत्युदराच्या तुलनेत जन्मदर जास्त असल्यास
लोकसंख्या वाढेल किंवा लोकसंख्या जास्त होईल
4) दोन्ही दर समान असल्यास काय
होईल?
उत्तर- जन्मदर व मृत्युदर दोन्ही समान असल्यास लोकसंख्या
स्थिर राहील
5) दोन्ही दार समान राहू शकतात का
तुमचे मत लिहा.
उत्तर- दोन्ही दर अगदी समान असु शकत नाही असे वाटते.
अपवादात्मक स्थितीत एखादया ठिकाणी अल्प काळासाठी अशी स्थिती येवु शकेल
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
3)
1) कोणता मनोरा वैद्यकीय
खर्च जास्त असणाऱ्या देशांचे प्रतिनिधित्व करतो
उत्तर- ‘आ’ मनोरा वैद्यकीय खर्च जास्त असणाऱ्या देशांचे प्रतिनिधित्व करतो
2) कोणत्या मनोर्यात कार्यशील लोकसंख्येचे प्रमाण जास्त आढळते
उत्तर- ‘इ’ मनोर्यात कार्यशील
लोकसंख्येचे प्रमाण जास्त आढळते
3) कोणता मनोरा
वृद्धांचा देश असल्याचे दर्शवितो
उत्तर- ‘आ’ मनोरा वृद्धांचा देश असल्याचे दर्शवतो
4) ‘अ’ मनोऱ्याचा तळ रुंद असल्याचे कारण कोणते
उत्तर- या ठिकाणी जन्मदर
जास्त असल्याने बालकांचे प्रमाण सर्वात जास्त आहे त्याच बरोबर येथे वाढत्या वयाबरोबर मृत्यूदरही वाढलेला असल्याने या मनोऱ्याचा तळ रुंद आहे
5) ‘इ’ मनोरा स्तंभासारखा उभा का
दिसतो
उत्तर- या ठिकाणी जन्मदरात आणि मृत्युदरात स्थिरता आलेली असल्याने, दोघांमधील
फरक नगण्य आहे आणि वयोगटातील प्रत्येक गटाची लोकसंख्येची टक्केवारी जवळजवळ समान आहे
म्हणून हा मनोरा संभा सारखा उभा दिसतो
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
4)
1 नकाशा काय दर्शवतो
उत्तर- नकाशा औद्योगिक प्रदेशांचे खंड निहाय वितरण दर्शवितो किंवा
जगातील प्रमुख औद्योगिक प्रदेश दर्शवितो
2 कोणत्या खंडात औद्योगिक प्रदेश जास्त आहे
उत्तर- आशिया खंडात औद्योगिक प्रदेश
जास्त आहे
3 कोणत्या खंडात औद्योगिक प्रदेश कमी आहेत
उत्तर- आफ्रिका खंडात
औद्योगिक प्रदेश कमी आहेत
4 ऑस्ट्रेलिया खंडातील
औद्योगिक प्रदेशांची नावे लिहा
उत्तर- सिडनी, पर्थ, ॲडिलेड,
मेलबर्न, ऑकलंड आणि वाइकाटो, कॅन्टरबरी
5 भारतातील औद्योगिक प्रदेशांची नावे लिहा
उत्तर- छोटा नागपूरचे पठार,
मुंबई पुणे कॅरिडॉर, दिल्ली क्षेत्र, कोईमतूर-बंगळुरू, अहमदाबाद वडोदरा
---------------------------------------------------------------------------------