बारावी भूगोल नकाशावरील प्रश्न (भाग- 1)

1) दिलेल्या नकाशा /आलेख / आकृतीचे निरीक्षण करून त्या खालील प्रश्नांची उत्तरे लिहा

1. आलेखातील निळी व काळी या रेषा काय दर्शवितात ?

उत्तर- आलेखातील निळी रेषा जन्मदर व काळी रेषा मृत्यूदर दर्शविते.

2. आलेखातील दाखविलेला हिरवा भाग काय दर्शवितो ?

उत्तर- आलेखातील हिरवाभाग लोकसंख्येची नैसर्गिक वाढ दर्शवितो.

3. आलेखात दाखविलेला निळा भाग काय दर्शवितो ?

उत्तर- आलेखात निळा भाग लोकसंख्येची नैसर्गिक घट दर्शवितो.

4. कोणकोणत्या टप्प्यात जन्मदर हा मृत्यूदरापेक्षा अधिक आहे.

उत्तर- पहील्या व चौथ्या टप्प्यात जन्मदर अल्पप्रमाणातच जास्त आहे, परंतु दुसऱ्या व तिसऱ्या टप्प्यात जन्मदर मृत्यूदरापेक्षा अधिक आहे.

5. कोणकोणत्या टप्प्यात जन्मदर हा मृत्यूदराएवढाच आहे ?

उत्तर- आलेखात चौथ्या व पाचव्या टप्प्यात जन्मदर व मृत्यूदर दर्शविणाऱ्या रेषा एकमेकास स्पर्श करतांना दिसत आहेत. म्हणजेच चौथ्या व पाचव्या टप्प्यात जन्मदर व मृत्यूदरा ऐवढा आहे.

6. कोणत्या टप्प्यात मृत्यूदर हा जन्मदरापेक्षा अधिक आहे ?

उत्तर- आलेखात पाचव्या टप्प्यात मृत्यूदर दर्शविणारी रेषा ही जन्मदर दर्शविणाऱ्या रेषेच्या वर दिसत आहे. त्यामुळे पाचव्या टप्प्यात मृत्यूदर हा जन्मदरापेक्षा अधिक आहे असे म्हणता येईल.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2)

1) आकृती काय दर्शविते. –

उत्तर- आकृतीत जन्मदर व मृत्यूदरातील तुलना दर्शवीत आहे.

2) जन्मदरापेक्षा मृत्युदर जास्त असल्यास लोकसंख्येवर काय परिणाम होईल.

उत्तर- लोकसंख्या कमी होईल.

3) मृत्यूदरापेक्षा जन्मदर जास्त असल्यास लोकसख्येवर काय परिणाम होईल.

उत्तर- मृत्युदराच्या तुलनेत जन्मदर जास्त असल्यास लोकसंख्या वाढेल किंवा लोकसंख्या जास्त होईल

4) दोन्ही दर समान असल्यास काय होईल?

उत्तर- जन्मदर व मृत्युदर दोन्ही समान असल्यास लोकसंख्या स्थिर राहील

5) दोन्ही दार समान राहू शकतात का तुमचे मत लिहा.

उत्तर- दोन्ही दर अगदी समान असु शकत नाही असे वाटते. अपवादात्मक स्थितीत एखादया ठिकाणी अल्प काळासाठी अशी स्थिती येवु शकेल

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3)

1) कोणता मनोरा वैद्यकीय खर्च जास्त असणाऱ्या देशांचे प्रतिनिधित्व करतो

उत्तर- ‘आ’ मनोरा वैद्यकीय खर्च जास्त असणाऱ्या देशांचे प्रतिनिधित्व करतो

2) कोणत्या मनोर्‍यात कार्यशील लोकसंख्येचे प्रमाण जास्त आढळते

उत्तर- ‘इ’ मनोर्‍यात कार्यशील लोकसंख्येचे प्रमाण जास्त आढळते

3) कोणता मनोरा वृद्धांचा देश असल्याचे दर्शवितो

उत्तर- ‘आ’ मनोरा वृद्धांचा देश असल्याचे दर्शवतो

4) ‘अ’ मनोऱ्याचा तळ रुंद असल्याचे कारण कोणते

उत्तर- या ठिकाणी जन्मदर जास्त असल्याने बालकांचे प्रमाण सर्वात जास्त आहे त्याच बरोबर येथे वाढत्या वयाबरोबर मृत्यूदरही वाढलेला असल्याने या मनोऱ्याचा तळ रुंद आहे

5) ‘इ’ मनोरा स्तंभासारखा उभा का दिसतो

उत्तर- या ठिकाणी जन्मदरात आणि मृत्युदरात स्थिरता आलेली असल्याने, दोघांमधील फरक नगण्य आहे आणि वयोगटातील प्रत्येक गटाची लोकसंख्येची टक्केवारी जवळजवळ समान आहे म्हणून हा मनोरा संभा सारखा उभा दिसतो

----------------------------------------------------------------------------------------------------------